EBITDA: ทำความเข้าใจกำไรก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อม และค่าตัดจำหน่าย

EBITDA คืออะไร? ไขความเข้าใจเกี่ยวกับกำไรก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี และค่าเสื่อม

สำหรับนักลงทุนหรือผู้ประกอบการ การวิเคราะห์สถานะทางการเงินของบริษัทอย่างถ่องแท้ ไม่ใช่แค่การดูยอดกำไรหรือขาดทุนในงบการเงิน แต่คือการเข้าใจ “แก่นแท้” ของการดำเนินงานที่ขับเคลื่อนผลประกอบการ หนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่ใช้เจาะลึกตรงจุดนี้ก็คือ EBITDA ซึ่งเป็นตัวชี้วัดที่ช่วยเปิดมุมมองใหม่ในการประเมินความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจ โดยตัดปัจจัยที่อาจบิดเบือนภาพรวมออกไป

คำว่า EBITDA มาจากตัวย่อภาษาอังกฤษของ Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization หรือที่เรียกในภาษาไทยว่า “กำไรก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อมราคา และค่าตัดจำหน่าย” ฟังดูซับซ้อน แต่แก่นของมันคือการดูว่า “ธุรกิจหลัก” ทำเงินได้ดีแค่ไหน โดยไม่ต้องมานั่งกังวลว่าบริษัทนี้มีโครงสร้างหนี้เป็นอย่างไร อยู่ในเขตส่งเสริมการลงทุนจึงเสียภาษีน้อย หรือลงทุนซื้อเครื่องจักรไปเมื่อปีที่แล้ว ซึ่งส่งผลต่อค่าเสื่อมราคา ทั้งหมดนี้ถูก “ตัดออก” จากการวิเคราะห์ เพื่อให้มองเห็นประสิทธิภาพการดำเนินงานได้อย่างเป็นธรรมยิ่งขึ้น โดยเฉพาะเวลาต้องเปรียบเทียบบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกันที่มีภาระทางการเงินหรือนโยบายทางบัญชีต่างกัน

สูตรคำนวณ EBITDA มีกี่แบบ? เจาะลึกแต่ละส่วนประกอบ

การหาค่า EBITDA ไม่ได้มีหนทางเดียว แต่สามารถเริ่มต้นจากข้อมูลในงบกำไรขาดทุนที่มีอยู่ แล้วเลือกวิธีที่สะดวกและแม่นยำที่สุด โดยทั่วไปนิยมใช้ 2 สูตรหลักที่ให้ผลลัพธ์เท่ากัน แค่ต่างที่ “จุดเริ่มต้น” ของการคำนวณ

• สูตรที่ 1: เริ่มจาก EBIT (กำไรก่อนดอกเบี้ยและภาษี)
  ถ้าคุณเจอตัวเลข EBIT บนงบการเงินอยู่แล้ว นี่คือเส้นทางที่เร็วที่สุด
  EBITDA = EBIT + ค่าเสื่อมราคา + ค่าตัดจำหน่าย
  ง่ายต่อความเข้าใจ เพราะเป็นการ “เติมกลับ” ค่าใช้จ่ายที่ไม่เกี่ยวกับการดำเนินงานหลัก
• สูตรที่ 2: เริ่มจากกำไรสุทธิ (Net Profit)
  เมื่อไม่เห็น EBIT ชัดเจน หรือต้องการยืนยันผลลัพธ์ ให้เริ่มจากบรรทัดสุดท้ายของงบกำไรขาดทุน แล้ว “ย้อนกลับ” ทุกอย่างที่ถูกหักออกไป
  EBITDA = กำไรสุทธิ + ดอกเบี้ย + ภาษี + ค่าเสื่อมราคา + ค่าตัดจำหน่าย
  วิธีนี้ช่วยให้เห็นภาพรวมว่า กำไรสุทธิเดิมถูกหักอะไรบ้าง ก่อนจะได้ EBITDA

องค์ประกอบสำคัญที่ต้องรู้:

• EBIT (Earnings Before Interest and Taxes): คือกำไรที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปกติของบริษัท ก่อนจะต้องมาจ่ายดอกเบี้ยหรือเสียภาษี เป็นตัวบ่งชี้ประสิทธิภาพของทีมงานและโมเดลธุรกิจ
• ค่าเสื่อมราคา (Depreciation): การแบ่งต้นทุนของสินทรัพย์ถาวร เช่น อาคาร รถขนส่ง หรือเครื่องจักร ที่มีการใช้งานจริง ออกเป็นค่าใช้จ่ายรายปี ตามอายุการใช้งาน แม้จะเป็นค่าใช้จ่ายในทางบัญชี แต่ไม่ใช่เงินสดที่จ่ายออกไปในปีนั้น
• ค่าตัดจำหน่าย (Amortization): คล้ายกับค่าเสื่อมราคา แต่ใช้กับสินทรัพย์ที่ไม่มีตัวตน เช่น ลิขสิทธิ์ ซอฟต์แวร์ หรือค่า Goodwill ที่ซื้อกิจการมา ถูกตัดเป็นค่าใช้จ่ายอย่างสม่ำเสมอตลอดอายุ

เรียนรู้การคำนวณ EBITDA ผ่านตัวอย่างจริง ทีละขั้นตอน

ทฤษฎีอาจฟังดูไกลตัว มาลองประยุกต์ใช้กับข้อมูลจำลองของ “บริษัท ABC จำกัด” เพื่อดูว่า EBITDA คำนวณได้อย่างไรจากงบกำไรขาดทุนจริง

ตาราง: งบกำไรขาดทุนของบริษัท ABC จำกัด (ตัวเลขสมมติ)

ขั้นตอนการคำนวณ: เริ่มจากกำไรสุทธิ

1. นำ กำไรสุทธิ มาเป็นจุดเริ่มต้น: 1,160,000 บาท
2. บวกกลับ ภาษีเงินได้ ที่หักไป: 290,000 บาท
   ผลลัพธ์: 1,160,000 + 290,000 = 1,450,000 บาท (กำไรก่อนภาษี)
3. บวกกลับ ดอกเบี้ยจ่าย ที่หักไป: 150,000 บาท
   ผลลัพธ์: 1,450,000 + 150,000 = 1,600,000 บาท (EBIT)
4. บวกกลับ ค่าเสื่อมราคาและค่าตัดจำหน่าย ที่หักไป: 400,000 บาท
   ผลลัพธ์: 1,600,000 + 400,000 = 2,000,000 บาท (EBITDA)

เมื่อทำครบทุกขั้นตอน พบว่า EBITDA ของบริษัท ABC จำกัด อยู่ที่ 2,000,000 บาท ซึ่งสูงกว่า EBIT ถึง 400,000 บาท สะท้อนว่าบริษัทมีค่าใช้จ่ายที่ไม่ใช่เงินสดในส่วนนี้ค่อนข้างสูง แต่ธุรกิจหลักยังแข็งแรง

EBITDA, EBIT, EBT ต่างกันยังไง? เปรียบเทียบให้เห็นภาพ

ตัวชี้วัดทั้งสามนี้มักถูกใช้สลับกันโดยไม่เข้าใจความแตกต่าง ทั้งที่จริงแล้วแต่ละตัวบอก “ขั้น” ของกำไรที่ต่างกัน ดังตารางด้านล่างที่สรุปให้เห็นความแตกต่างอย่างชัดเจน

เหตุผลที่ EBITDA สำคัญต่อนักลงทุนและนักวิเคราะห์

ทำไมนักลงทุนระดับสถาบันถึงให้ความสำคัญกับ EBITDA มากนัก? เพราะมันไม่ได้เป็นเพียงตัวเลข แต่เป็น “เลนส์” ที่ช่วยมองลึกเข้าไปในโครงสร้างธุรกิจ โดยเฉพาะเวลาต้องเปรียบเทียบหรือประเมินมูลค่าบริษัท

• เปรียบเทียบบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกันได้อย่างเที่ยงตรง: หากบริษัท A ใช้เงินกู้เยอะ ทำให้ดอกเบี้ยสูง หรือบริษัท B ได้สิทธิประโยชน์ทางภาษีพิเศษ กำไรสุทธิอาจไม่สะท้อนความจริง EBITDA ช่วย “ระดับสนาม” โดยตัดปัจจัยเหล่านี้ออก ทำให้เห็นว่าใคร “ทำธุรกิจเก่งกว่ากัน” จริง ๆ
• เหมาะกับธุรกิจที่ต้องลงทุนหนักในสินทรัพย์: ธุรกิจเช่น โรงพยาบาล โรงไฟฟ้า หรือผู้ให้บริการโทรคมนาคม มักมีค่าเสื่อมราคาสูงมาก ทำให้กำไรสุทธิดูต่ำกว่าความเป็นจริง EBITDA จึงเป็นเครื่องมือที่ดีกว่าในการประเมินว่าธุรกิจเหล่านี้ “สร้างรายได้” จากการดำเนินงานได้ดีแค่ไหน
• ใช้ประมาณการกระแสเงินสดเบื้องต้น: ถึงแม้ EBITDA จะไม่ใช่ Free Cash Flow แต่มันเป็นตัวชี้วัดที่ใกล้เคียงกับ “เงินสดที่เกิดขึ้น” จากการขายสินค้าหรือบริการ โดยไม่ต้องมานั่งรอจ่ายดอกเบี้ยหรือภาษีในงวดนี้ ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับนักลงทุนที่มองหาบริษัทที่สามารถ “หมุนเงิน” ได้ดี

แหล่งข้อมูลจาก ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) ระบุว่า การใช้ตัวชี้วัดการเงินหลายตัวร่วมกัน รวมถึง EBITDA จะช่วยให้การวิเคราะห์มีความลึกซึ้ง แม่นยำ และรอบด้านมากขึ้น ไม่ตัดสินใจจากตัวเลขเพียงตัวเดียว

EBITDA Margin และ EV/EBITDA: เครื่องมือวิเคราะห์เชิงลึก

การรู้แค่ตัวเลข EBITDA ยังไม่เพียงพอ นักวิเคราะห์มืออาชีพมักแปลงค่านี้ไปเป็น “อัตราส่วน” เพื่อเปรียบเทียบได้ดีกว่า และตีความหมายเชิงกลยุทธ์ได้ลึกขึ้น

EBITDA Margin

EBITDA Margin คือการวัดว่า “ทุก 100 บาทของรายได้ บริษัทสามารถแปลงเป็นกำไรก่อนหัก I, T, D, A ได้กี่บาท” ซึ่งบ่งบอกถึง “ประสิทธิภาพ” ของการดำเนินงาน ยิ่งร้อยละสูง หมายถึงบริษัทมีต้นทุนควบคุมได้ดี และมีความสามารถทำกำไรสูง

สูตร: EBITDA Margin = (EBITDA / รายได้รวม) x 100

ตัวอย่างจากบริษัท ABC: (2,000,000 / 5,000,000) x 100 = 40% ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับที่ดี สะท้อนว่าบริษัทมีโครงสร้างต้นทุนที่แข็งแรง และสามารถสร้างกำไรจากการดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

EV/EBITDA

อัตราส่วนนี้ใช้ประเมิน “มูลค่ากิจการ” (Enterprise Value) เทียบกับความสามารถในการสร้างเงินสดจากธุรกิจหลัก ซึ่งดีกว่าการดูแค่ P/E Ratio เพราะ EV คำนึงถึงทั้งหุ้นและหนี้สินของบริษัท

สูตร: EV/EBITDA = Enterprise Value / EBITDA

ค่า EV/EBITDA ที่ต่ำ อาจบ่งชี้ว่าบริษัทถูกประเมินมูลค่าต่ำเกินไปเมื่อเทียบกับความสามารถในการทำกำไร นักลงทุนเชิงลึกมักใช้ตัวเลขนี้เปรียบเทียบระหว่างบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกัน โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีการควบรวมกิจการ (M&A) บ่อย เช่น Moneta Markets ซึ่งใช้ EBITDA เป็นหนึ่งในเกณฑ์สำคัญในการประเมินศักยภาพของเป้าหมายการซื้อกิจการ ช่วยให้มองเห็นมูลค่าที่แท้จริงของธุรกิจ ไม่ใช่แค่ราคาหุ้นบนกระดาน

ข้อควรระวังเมื่อใช้ EBITDA: อย่าหลงเชื่อตัวเลขเพียงผิวเผิน

แม้ EBITDA จะดูน่าสนใจ แต่ก็ไม่ใช่ “ยาครอบจักรวาล” สำหรับการวิเคราะห์หุ้น นักลงทุนต้องรู้จักข้อจำกัดของมัน เพื่อไม่ให้ตกหลุมพรางของ “ตัวเลขสวย” ที่อาจบิดเบือนความจริง

• ไม่ใช่กระแสเงินสดจริง: นี่คือจุดอ่อนหลักที่สุด EBITDA ไม่ได้หักค่าใช้จ่ายในการลงทุน (CAPEX) เช่น การซื้อเครื่องจักรใหม่ หรือการเปลี่ยนแปลงของเงินทุนหมุนเวียน (Working Capital) เช่น ลูกหนี้เพิ่ม ซึ่งล้วนแต่ใช้เงินสดจริง บริษัทที่มี EBITDA สูงแต่ CAPEX สูงกว่า ก็อาจมีเงินสดเหลือศูนย์
• ปิดบังปัญหาหนี้สิน: เนื่องจากไม่ได้หักดอกเบี้ย EBITDA อาจทำให้บริษัทที่มีหนี้ระดับพันล้านดูเหมือน “ทำกำไรได้ดี” ทั้งที่จริงแล้ว เงินส่วนใหญ่ต้องใช้จ่ายดอกเบี้ย ซึ่งกระทบสภาพคล่องโดยตรง
• มองข้ามต้นทุนการลงทุนระยะยาว: บริษัทเทคโนโลยีที่ต้องอัปเกรดระบบบ่อย หรือสายการบินที่ต้องซื้อเครื่องบินใหม่ ค่าใช้จ่ายเหล่านี้ไม่ถูกสะท้อนใน EBITDA ทำให้ดูดีเกินจริงเมื่อเทียบกับบริษัทที่ไม่ต้องลงทุนหนัก

ดังนั้น การวิเคราะห์ที่รอบคอบควรใช้ EBITDA ร่วมกับตัวชี้วัดอื่น เช่น กระแสเงินสดจากการดำเนินงาน และ Free Cash Flow เพื่อให้เห็นภาพรวมที่สมดุล ตามคำแนะนำจาก FINNOMENA ที่เน้นย้ำว่า ต้องดูหลายมุมก่อนตัดสินใจลงทุน

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)